İşeme disfonksiyonları, mesanenin idrar depolama veya boşaltma işlevlerinde yaşanan sorunlar nedeniyle oluşan bir grup bozukluğu ifade eder. Genellikle mesane kasları, üretra ve sinir sistemi arasındaki koordinasyonun bozulması sonucu ortaya çıkar.

Çocuklarda ve erişkinlerde görülebilen bu durum, idrar kaçırmadan mesaneyi tam boşaltamamaya kadar farklı şekillerde kendini gösterebilir. Tedavi edilmediğinde, idrar yolu enfeksiyonları, böbrek hasarı ve sosyal sorunlara yol açabilir.

İşeme Disfonksiyonları Nedir?

Normal bir işeme süreci, mesanenin idrarı biriktirip boşaltması ve bu süreçlerin kontrol edilmesiyle sağlanır. İşeme disfonksiyonlarında bu süreçlerden biri veya her ikisi bozulabilir. İşeme disfonksiyonları genel olarak iki gruba ayrılır:

• Boşaltma Disfonksiyonları: İdrarın mesaneden dışarı atılmasında zorluk yaşandığı bu durumda, mesane tam olarak boşalamayabilir ve enfeksiyon riski artabilir. Aşağıdaki videoda, boşaltma disfonksiyonları arasında yer alan disfonksiyonel işeme hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz:

• Depolama Disfonksiyonları: Mesanenin idrarı tutma işlevinde sorunlar vardır. İdrar kaçırma, sık idrara çıkma veya ani sıkışma hissi gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

İşeme Disfonksiyonlarının Nedenleri

İşeme disfonksiyonlarının ortaya çıkmasında birçok faktör rol oynayabilir. Bunlar arasında:

• Fizyolojik Nedenler:

  • Mesane kaslarının aşırı kasılması veya yetersiz kasılması,

  • Üretra darlıkları, Posterior Üretral Valv

  • Mesane kapasitesinin küçük olması,

  • Nörolojik hastalıklar (örneğin spina bifida, multipl skleroz).

• Psikolojik ve Davranışsal Nedenler:

  • Tuvalet alışkanlıklarının yanlış kazandırılması,

  • Stres ve kaygı,

  • Çocuğun tuvaletini tutma alışkanlığı (özellikle okula yeni başlayan çocuklarda yaygındır).

    
    

• Genetik ve Yapısal Nedenler:

  • Ailede işeme disfonksiyonlarının öyküsü,

  • Doğuştan gelen mesane veya idrar yolu anomalileri.

Belirtiler

İşeme disfonksiyonları çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler şunlardır:

• Sık idrara çıkma,

• Ani sıkışma hissi,

• İdrar kaçırma (gündüz veya gece),

• İdrar yaparken zorlanma veya kesik kesik idrar yapma,

• Mesanenin tam boşalmama hissi,

• Karın ağrısı veya idrar yaparken ağrı,

• Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları,

• Böbreklerde genişleme (hidronefroz).

Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve şikayetlerin süresi ile şiddeti farklılık gösterebilir.

Tanı Süreci

İşeme disfonksiyonlarının teşhisi, ayrıntılı bir değerlendirme ve testler gerektirir. Doktor, çocuğun veya hastanın tıbbi geçmişini dinler ve fiziksel muayene yapar. Tanıda kullanılan yöntemler şunlardır:

• İdrar Tahlili ve Kültürü: İdrar yolu enfeksiyonlarının varlığını kontrol etmek için yapılır.

• İşeme Günlüğü: Günlük idrar sıklığı, miktarı ve kaçırma durumlarının kayıt altına alınması, mesane alışkanlıklarını anlamada yardımcı olur.

• Ultrasonografi: Mesanenin ve böbreklerin durumunu değerlendirmek için kullanılır.

• Ürodinamik Testler: Mesanenin depolama ve boşaltma işlevlerini detaylı olarak ölçer.

• Radyolojik Görüntüleme: Üretra veya mesanede anatomik bir problem olup olmadığını tespit etmek için yapılabilir.

  

Tedavi Yöntemleri

İşeme disfonksiyonlarının tedavisi, durumun altta yatan nedenine ve şiddetine göre planlanır. Tedavi yöntemleri şunlardır:

1. Davranışsal ve Eğitimsel Yöntemler

• Çocuğa düzenli tuvalet alışkanlığı kazandırmak için bir plan oluşturulur.

• İdrar kaçırmayı önlemek için çocuğun belirli aralıklarla tuvalete gitmesi sağlanır.

• Tuvalet sonrası hijyen eğitimi verilir.

2. İlaç Tedavisi

• Mesane kaslarını gevşetici ilaçlar, aşırı aktif mesanede kullanılır.

• İdrar yapmayı kolaylaştırıcı ilaçlar, boşaltma zorluğunda tercih edilebilir.

3. Pelvik Taban Egzersizleri

• Mesane kontrolünü artırmak için pelvik taban kaslarını güçlendiren egzersizler uygulanır.

• Biofeedback terapisi ile çocuğa mesane kaslarının kontrolü öğretilir.

4. Diyet ve Sıvı Yönetimi

• Sıvı tüketimi düzenlenir ve idrarı tahriş eden kafeinli içecekler gibi maddelerden kaçınılır.

• Lifli gıdalarla kabızlığın önlenmesi, mesane sağlığı için önemlidir.

5. Cerrahi Müdahale

• Üretra darlıkları veya mesane ile ilgili yapısal problemlerde cerrahi tedavi gerekebilir.

• Daha ileri vakalarda mesane genişletme ameliyatları yapılabilir. Mesane içi  Botulinum Toksin uygulaması mesane hacminde artışlar yapablir.

Erken Müdahalenin Önemi

Tedavi edilmeyen işeme disfonksiyonları, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına, böbreklerde hasara ve sosyal problemler gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Özellikle çocuklarda, bu durum özgüven kaybına ve sosyal izolasyona neden olabilir. Bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir doktora başvurulması önemlidir.