Varikosel Nedir?
Varikosel, testisleri çevreleyen venöz damarların (varikosel damarlarının) genişlemesi ve anormal şekilde kıvrımlı hale gelmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Tıpkı bacaklardaki varisler gibi, varikosel de damarlardaki kanın düzgün bir şekilde boşaltılamaması sonucu oluşur.
Bu durum genellikle ağrısızdır ancak zamanla rahatsızlık verebilir ve bazı erkeklerde kısırlığa neden olabilir. Varikosel genellikle ergenlik döneminde fark edilir ve yetişkin erkeklerde kısırlık şikayetiyle yapılan değerlendirmelerde sıkça karşılaşılır.
Erkeklerin yaklaşık %15’inde varikosel bulunur ve kısırlık şikayeti olan erkeklerin %40’ında bu durum tespit edilir. Erkek kısırlığının tespit edilebilen en sık sebebidir.
Varikoselin Nedenleri
Varikoselin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, testislerden kanı taşıyan damarlardaki kapakçıkların düzgün çalışmaması en yaygın neden olarak görülür. Normalde bu kapakçıklar, kanın geri akışını önler.
Ancak kapakçıklar işlevini yerine getiremediğinde, kan testis damarlarında birikir ve damarların genişlemesine yol açar. Sol testiste daha sık görülmesinin nedeni, sol taraftaki testis damarının anatomik olarak daha uzun ve daha yüksek basınca maruz kalmasıdır.
Varikoselin Belirtileri
Varikosel genellikle herhangi bir belirti vermez ve fark edilmeden yıllarca devam edebilir. Ancak bazı erkeklerde aşağıdaki belirtiler görülebilir:
Skrotumda Ağrı: Genellikle hafif bir ağrı olarak hissedilir ve uzun süre ayakta durduğunuzda veya fiziksel aktivite sırasında artabilir.
Testislerde Ağırlık Hissi: Skrotumda dolgunluk veya baskı hissi olabilir.
Skrotumda Görünür Damarlar: Genişlemiş damarlar, skrotumun üzerinde belirginleşebilir ve dokunulduğunda hissedilebilir.
Testislerde Küçülme: Varikosel, bazı durumlarda etkilenen testisin boyutunun küçülmesine (atrofi) neden olabilir.
Kısırlık: Varikosel, sperm üretimini ve kalitesini olumsuz etkileyerek kısırlık sorunu yaratabilir.
Varikoselin Tanısı Nasıl Konur?
Varikosel tanısı genellikle fizik muayene ile konur. Doktor, skrotumda genişlemiş damarları hissedebilir ve gözlemleyebilir. Muayene sırasında hastanın ayakta olması önemlidir çünkü damarların dolgunluğu bu pozisyonda daha belirgin hale gelir.
Tanıyı doğrulamak ve varikoselin derecesini belirlemek için ultrason kullanılabilir.
Varikosel Dereceleri:
Varikosel, büyüklüğüne ve belirginliğine göre üç dereceye ayrılır:
Derece 1 (Hafif): Sadece elle muayene sırasında hissedilir.
Derece 2 (Orta): Muayene sırasında rahatlıkla fark edilir ancak dışarıdan görünmez.
Derece 3 (Ciddi): Damarlar dışarıdan gözle görülebilir ve belirgin şekilde şişmiştir.
Varikosel’i Ne Zaman Tedavi Edelim?
Çocuk ve ergenlerde sperm testi alamayacağımızdan bizim için en önemli tanı aracı testis boyutlarıdır. Eğer testis boyutunda küçülme varsa ameliyat önerilir. Bu küçülme teorik olarak tekrar diğer normal testisin boyutunu yakalayabilir.
Ancak bu konu tartışmalıdır. Erişkin dönemde ise varikoseli olan bir erkek, çocuk isteğine rağmen çocuk sahibi olamıyorsa sperm testi istenir ve anormallik varsa ameliyat önerilir.
Varikoselin Kısırlığa Etkisi
Varikosel, testislerdeki kan dolaşımını etkileyerek sperm üretimini ve kalitesini düşürebilir. Bunun birkaç nedeni vardır:
Sıcaklık Artışı: Genişlemiş damarlar, testis çevresindeki sıcaklığın artmasına neden olur. Testisler, sperm üretimi için vücut sıcaklığından daha düşük bir sıcaklıkta çalışır. Artan sıcaklık, sperm üretimini olumsuz etkiler.
Toksik Maddelerin Birikimi: Kan akışının bozulması, toksik maddelerin testislerde birikmesine yol açabilir.
Hormonal Dengesizlik: Varikosel, testosteron seviyelerini etkileyerek hormonal dengesizliklere neden olabilir.
Varikosel Tedavi Yöntemleri
Varikosel tedavisi, hastanın yaşına, şikayetlerine ve çocuk sahibi olma planlarına bağlı olarak belirlenir. Tedavi gerektirmeyen hafif varikoseller düzenli takip edilebilir. Ancak ağrı, testis küçülmesi veya kısırlık şikayeti varsa tedavi önerilir.
1. Cerrahi Tedavi:
Varikosel tedavisinde en etkili yöntem cerrahidir. Varikosel ameliyatı (varikoselektomi), genişlemiş damarların bağlanarak kan akışının normal damarlara yönlendirilmesini sağlar. Cerrahi yöntemler şunlardır:
Açık Cerrahi: Kasık bölgesinde küçük bir kesi yapılarak genişlemiş damarlar bağlanır.
Mikroskobik Varikoselektomi: Mikroskop kullanılarak yapılan bu yöntem, en hassas cerrahi yöntemdir ve komplikasyon riski daha düşüktür.
Laparoskopik Cerrahi: Karında küçük kesilerle yapılan bir ameliyat yöntemidir.
Varikosel hastalığının altın standart tedavi yöntemi mikroskobik varikosel ameliyatıdır.
2. Embolizasyon:
Cerrahi dışı bir yöntem olan embolizasyon, genişlemiş damarın içine kateter aracılığıyla küçük bir tıkaç yerleştirilerek damarların kapanmasını sağlar. Bu yöntem, minimal invaziv bir tedavi seçeneğidir.
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
Varikosel ameliyatı sonrası iyileşme süreci genellikle hızlıdır. Hastalar çoğunlukla bir gün içinde taburcu edilir ve birkaç hafta içinde günlük aktivitelerine dönebilir. Ameliyat sonrası ağrı hafif düzeydedir ve basit ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir. Sperm üretiminin düzelmesi genellikle 3-6 ay arasında gerçekleşir.
Varikoselin Tedavi Edilmemesi Durumunda Ortaya Çıkabilecek Sorunlar
Tedavi edilmeyen varikosel bazı durumlarda ciddi sorunlara yol açabilir:
Kısırlık: Sperm üretimindeki bozukluk devam eder ve çocuk sahibi olma şansını azaltır.
Testis Atrofisi: Testisin küçülmesi ve işlev kaybı meydana gelebilir.
Kronik Ağrı: Tedavi edilmeyen varikosel, zamanla rahatsız edici bir ağrıya neden olabilir.
Soru Sormaktan Çekinmeyin!
Merak Ettikleriniz Cevap Buluyor.
Her sağlık yolculuğu, kafamızda birçok soruya sebep olabilir. İşte bu bölümde, benimle aynı sağlık sorunlarını yaşayan hastaların sormuş olduğu sorulara doktorumuzun verdiği yanıtları bulabilirsiniz. Size özel sorularınıza cevap almak da çok kolay! Uzman doktorumuz, her sorunuza özenle cevap veriyor ve size en doğru bilgiyi sunuyor. Hangi konuda olursa olsun, aklınıza takılan her soruyu sormaktan çekinmeyin. Çünkü doğru bilgi, doğru adımları atmanızı sağlar.