Çocuklarda Kaka Kaçırma
- Doç.Dr.Yaşar Issı
- 22 Kas 2024
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 19 Şub
İçindekiler
Kaka Kaçırma Nedir?
Kaka kaçırma, tıbbi adıyla enkoprezis, çocuğun dışkı kontrolünü kaybetmesi durumudur. Bu genellikle dışkının bağırsak veya rektumda birikmesiyle ortaya çıkar. Rektum, anatomik olarak dışkının depolanması için tasarlanmamış bir organdır.
Sadece dışkının vücuttan atılacağı geçiş noktasıdır. Ancak dışkı burada uzun süre biriktiğinde rektumun esnekliği azalır ve sert dışkıların etrafından sızan yumuşak dışkılar, çocuğun iç çamaşırını kirletir. Çocuklar 2-4 yaşları arasında tuvalet eğitimi alırken zaman zaman kaka kazaları yaşayabilir.
Ancak, 4 yaşından sonra kaka kaçırma şikayetleri devam ediyorsa, bu durum bir sağlık sorunu olarak değerlendirilmelidir. Kaka kaçırma genellikle kronik kabızlığın bir belirtisidir, ancak bazı durumlarda duygusal faktörler de bu sorunu tetikleyebilir.
Kaka Kaçırmanın Nedenleri
Çocuklarda Kaka Kaçırma Nedenleri
Çocuklarda kaka kaçırmanın birçok nedeni olabilir, ancak en sık görüleni kabızlıktır. Kabızlık, bağırsak hareketlerini zorlaştırarak dışkılama kontrolünü etkiler. Kaka kaçırmanın nedenleri şu şekilde sınıflandırılabilir:
1. Kabızlık ve Dışkı Tutma
Dışkılama sırasında ağrı: Sert ve kuru dışkılar ağrıya neden olabilir, bu da çocuğun dışkılamadan kaçınmasına yol açar.
Dışkıyı sürekli tutma: Zamanla dışkı bağırsakta birikir, rektumu genişletir ve his kaybına neden olur.
2. Psikolojik Nedenler
Stresli yaşam olayları: Okula başlama, yeni bir kardeşin doğumu, aile içi problemler gibi durumlar kaka kaçırmayı tetikleyebilir.
Zorlayıcı tuvalet eğitimi: Küçük yaşta başlayan baskıcı tuvalet eğitimi çocuğun bu konuda travma yaşamasına neden olabilir.
3. Diğer Nedenler
İshal: Geçici ishal dönemleri bağırsak kontrolünü zorlaştırabilir.
Nörojenik hastalıklar: Sinir hasarları veya omurilik hastalıkları kaka kaçırma şikayetlerine yol açabilir.
Lifli gıdaların yetersiz tüketimi ve sıvı eksikliği.
Kaka Kaçırma Belirtileri Nelerdir?
Kaka kaçırmanın ilk belirtisi genellikle çocuğun iç çamaşırında kaka lekeleri veya sıvı dışkı sızıntısı görülmesidir. Çocuklar çoğu zaman bu durumu fark etmez ve utanabilirler. Kaka kaçırma ile birlikte kabızlık, karın ağrısı, iştahsızlık ve idrar kaçırma gibi belirtiler de sıklıkla gözlemlenir.
Bu belirtiler arasında özellikle kabızlık dikkat çekicidir. Kabızlık nedeniyle oluşan büyük ve sert dışkılar, çocuğun bağırsaklarını tamamen boşaltamamasına ve kaka kaçırma probleminin kronikleşmesine neden olabilir.
Belirti | Açıklama |
İç çamaşırında kaka lekesi | Çocuk genellikle bu durumu fark etmez. |
Kabızlık ve sert dışkı | Tuvaleti tıkayacak büyüklükte dışkılar görülebilir. |
Karın ağrısı ve iştahsızlık | Bağırsaklarda biriken dışkı rahatsızlık yaratır. |
Gündüz idrar kaçırma veya yatak ıslatma | Kabızlık mesaneyi etkileyebilir. |
Tekrarlayan mesane enfeksiyonları | Bağırsakların doluluğu idrar yollarını etkiler. |
Kaka Kaçırmanın Tanısı Nasıl Konur?
Tanı sürecinde öncelikle çocuğun ayrıntılı bir hikayesi alınır. Çocuğun tuvalet alışkanlıkları, dışkı sıklığı ve beslenme düzeni gibi faktörler değerlendirilir. Bazı aileler çocuğun iç çamaşırındaki kaka lekelerini ishal zannedebilir. Ancak bu lekelenmeler genellikle ciddi bir kabızlığın belirtisidir.
Fiziksel muayenede karın bölgesindeki bağırsak doluluğu kontrol edilir ve gerekirse rektal muayene yapılır. Daha ileri durumlarda, ultrason veya karın röntgeni gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Bu testler, bağırsakların doluluğunu ve rektum çapındaki genişlemeyi gösterebilir. Ayrıca, pelvik taban kaslarının işlevselliğini değerlendirmek için EMG ölçümleri yapılabilir. Bu testler, pelvik kasların normal şekilde gevşemediğini veya aşırı çalıştığını gösterebilir.
Test | Amaç |
Ultrason | Rektum çapındaki genişlemeyi tespit etmek. |
Karın röntgeni | Bağırsakların doluluğunu gözlemlemek. |
EMG pelvik taban ölçümü | Pelvik kasların işlevlerini değerlendirmek. |
Çocuklarda Kaka Kaçırma Tedavisi
Tedavi, kaka kaçırmanın altında yatan nedene ve çocuğun durumuna göre planlanır. İlk aşamada bağırsakta biriken dışkının temizlenmesi hedeflenir. Bu işlem, doktor tarafından önerilen laksatifler ile yapılabilir.
Ardından, bağırsak hareketlerini düzenlemek ve çocuğun bağırsak kontrolünü yeniden kazanmasını sağlamak için yaşam tarzı değişiklikleri ve kas rehabilitasyonu uygulanır.
Pelvik Taban Kas Rehabilitasyonu
Pelvik taban kasları, dışkılama sürecinde önemli bir rol oynar. Bu kaslar, dışkılama hissi geldiğinde kasılır ve dışkılama sırasında gevşeyerek dışkının rahat bir şekilde vücuttan atılmasını sağlar.
Ancak, pelvik kasların fonksiyonel olarak çalışmaması durumunda kabızlık ve kaka kaçırma şikayetleri görülebilir. Pelvik taban rehabilitasyonu, bu kasların sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlamak için uygulanır ve uzun vadede kalıcı çözümler sunabilir.
Beslenme ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Beslenme düzeninde yapılacak değişiklikler, kaka kaçırma problemini hafifletmede önemli bir rol oynar. Çocuğun lif bakımından zengin sebze ve meyveler tüketmesi, bol su içmesi ve süt ürünlerini sınırlandırması kabızlığı önlemeye yardımcı olur.
Ayrıca, çocuğa düzenli tuvalet alışkanlıkları kazandırılmalı ve belirli saatlerde tuvalete gitmesi teşvik edilmelidir.
Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmediği durumlarda kaka kaçırma hem fiziksel hem de psikolojik sorunlara neden olabilir. Bağırsakların sürekli dolu olması, mesaneye baskı yaparak idrar kaçırma gibi problemleri tetikleyebilir.
Ayrıca, çocukta sosyal izolasyon, özgüven kaybı ve akran zorbalığı gibi psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Tedavinin geciktirilmesi, bu problemlerin kronikleşmesine ve çözümün daha karmaşık hale gelmesine yol açabilir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Ebeveynler, kaka kaçırma belirtilerini fark ettiklerinde bu durumu önemsemeli ve bir doktora danışmalıdır:
Çocuk sık sık kaka kaçırıyorsa.
Kabızlık, karın ağrısı ve iştahsızlık varsa.
Gündüz idrar kaçırma veya gece yatak ıslatma görülüyorsa.
Çocuk üç ya da dört yaşını geçmiş olmasına rağmen dışkı kontrolünü sağlayamıyorsa.
Comentarios