Bebeklerde Böbrek Taşı Belirtileri ve Tedavisi
- Doç.Dr.Yaşar Issı
- 25 Kas 2024
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 7 Mar
Normalde idrar, birçok çözünmüş madde içerir. Ancak bazı durumlarda bu maddeler idrarda yoğunlaşarak katı kristaller oluşturabilir. Bu kristaller zamanla taş oluşumuna yol açabilir. Böbrek taşlarının çoğu kalsiyum içerir, özellikle de kalsiyum oksalat. Diğer taş türleri ise kalsiyum fosfat, ürik asit, sistin ve strüvit gibi maddeler içerebilir.
Böbrek taşları eskiden yalnızca yetişkinlerde görülen bir durum olarak kabul edilirdi. Ancak son birkaç on yılda çocuklarda böbrek taşı vakaları giderek artmaktadır. Üroloji bölümü eskiden yılda yalnızca birkaç çocuk hastayı böbrek taşı nedeniyle tedavi ederken, günümüzde çocuklarda böbrek taşlarını her gün teşhis etmekte, yönetmekte ve tedavi etmekteyiz.
Bu yazıda, bebeklerde böbrek taşının nedenlerini, belirtilerini, teşhis yöntemlerini ve tedavi süreçlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Bebeklerde Böbrek Taşı Neden Oluşur?
Bebeklerde böbrek taşı oluşumunun birçok farklı sebebi vardır. Bunlar arasında genetik yatkınlık, metabolik bozukluklar ve çevresel faktörler öne çıkar.
Başlıca Nedenler:
Genetik Faktörler: Ailede böbrek taşı öyküsü olan bireylerde, çocuklarda taş görülme riski daha yüksektir.
Metabolik Bozukluklar: İdrarda kalsiyum, okzalat veya ürik asit gibi minerallerin fazla atılması taş oluşumuna zemin hazırlar.
Beslenme Alışkanlıkları:
Fazla tuz tüketimi
Az su içme
Çikolata, çay, kahve gibi yiyecek ve içecekler
D vitamini Fazlalığı: Bebeklerde fazla D vitamini takviyesi, kalsiyum düzeylerini artırarak taş oluşumuna yol açabilir.
Aşırı C Vitamini Alımı: İdrarda okzalat seviyelerini artırarak taş riskini artırabilir.
Böbrek Taşı Ağrı Yapar Mı?
Taş idrar kanalına girer ama düşmez takılırsa bu durum kolik dediğimiz çok şiddetli ağrıya ve beraberinde bulantı kusmaya sebep olabilir. Ancak çoğu taşın uzun süre hiçbir bulgu vermeden sessiz ve sinsi olarak büyüyebileceği unutulmamalıdır. Böbrek taşı olan herhangi bir çocuk, gelecekte başka bir taş geliştirme riski altındadır.
Bebeklerde Böbrek Taşı Belirtileri
Bebeklerde böbrek taşlarının belirtileri, taşın boyutuna, yerleşimine ve neden olduğu komplikasyonlara bağlı olarak değişebilir. Bazı taşlar hiçbir belirti vermezken, bazıları ciddi rahatsızlık ve ağrıya yol açabilir.
Yaygın Belirtiler:
Ağrı: Özellikle taş idrar kanalını tıkarsa, kolik tarzı (şiddetli) ağrılar görülebilir. Bebeklerde huzursuzluk ve ağlama krizleri şeklinde kendini gösterebilir.
İdrarda Kan: İdrar renginin pembe, kırmızı veya kahverengi olması.
Bulantı ve Kusma: Özellikle büyük taşlarda sık görülür.
Yüksek Ateş ve Enfeksiyon: Taş idrar akışını engelleyip enfeksiyona yol açarsa ateş görülebilir.
İdrar Yapma Zorluğu: Bebeklerde sık sık ağlayarak idrara çıkma veya idrar akışında kesinti fark edilebilir.
Belirti | Görülme Oranı (%) |
Şiddetli ağrı (kolik) | %50 |
İdrarda kan | %25 |
Ateş ve enfeksiyon | %20 |
Bulantı ve kusma | %15 |
Bebeklerde Böbrek Taşı Teşhisi
Böbrek taşı tanısında en önemli adım, ailenin tıbbi geçmişini öğrenmek ve çocuğun belirtilerini detaylı şekilde değerlendirmektir.
Teşhis Yöntemleri:
Aile Öyküsü: Böbrek taşı geçmişi olan ebeveynler veya kardeşler önemli bir risk faktörüdür.
Fizik Muayene: Çocuğun karın bölgesinde hassasiyet ve rahatsızlık belirtileri incelenir.
Laboratuvar Testleri:
İdrar testleri: İdrarda mineral ve kristal seviyesi kontrol edilir.
Kan testleri: Kalsiyum, fosfor, ürik asit gibi maddelerin düzeyleri incelenir.
Görüntüleme Yöntemleri:
Ultrason: Böbrek ve idrar yollarını detaylı incelemek için güvenli ve radyasyonsuz bir yöntemdir.
BT (Bilgisayarlı Tomografi): Daha büyük taşlarda veya ultrasonla tespit edilemeyen durumlarda tercih edilir, ancak radyasyon içerdiği için çocuklarda dikkatli kullanılır.
Bebeklerde Böbrek Taşı Tedavisi
Tedavide öncelikli hedef, bebeğin taşlardan kurtulması ve yeniden taş oluşumunun engellenmesidir.
Tedavi Seçenekleri:
Küçük Taşlar: Genellikle bol sıvı alımı ile kendiliğinden düşer.
Büyük Taşlar: Cerrahi veya taş kırma yöntemleri gerekebilir:
ESWL (Dışarıdan Ses Dalgaları ile Taş Kırma): Bebeklerde etkili bir yöntemdir ancak anestezi gerektirebilir ve kırılan taşların tıkanıklığa neden olma riski vardır.
Kapalı Taş Kırma (URS, RIRS): Taşa lazerle ulaşarak kırma yöntemidir.
Perkütan Nefrolitotomi (PNL): Böbreğe küçük bir delik açılarak taşların çıkarılması yöntemidir.
Yöntem | Etkililik Oranı (%) | Uygulama Zorluğu |
ESWL | %80 | Orta |
URS/RIRS | %90 | Düşük |
PNL | %95 | Yüksek |
Böbrek Taşı Olan Bebeklerde Diyet ve Beslenme
Bebeklerde böbrek taşlarının tekrarlamasını önlemek için doğru beslenme oldukça önemlidir.
Beslenme Önerileri:
Bol Su Tüketimi: Günlük sıvı alımı artırılmalıdır.
Tuzun Azaltılması: Aşırı tuz tüketimi idrarda kalsiyum birikimini artırır.
Lifli Gıdalar: Kabızlığı önlemek için posalı gıdalar tercih edilmelidir.
Aşırı Oksalat İçeren Gıdalardan Kaçınma:
Ispanak, pancar, fındık gibi gıdalar sınırlandırılmalıdır.
Abur Cuburdan Kaçınılmalı: Cips, çerez gibi gıdalar idrarda minerallerin dengesini bozabilir.
Commenti